Preekstoel (St.) Lambertuskerk
De huidige preekstoel is de originele die in 1618 is gemaakt voor deze, toen nog katholieke, kerk. Alle protestantse voorgangers hebben vanaf dit 'platform' de Vughtse gemeente-door-de-eeuwen toegesproken.
De preekstoel in de Hervormde kerk te Vught
van: H. Das-Horsmeier, dec. 1981
In de archieven van de Duitse Orde te Vught werd een interessant contract over deze preekstoel aangetroffen. In 1618 ontving Mr. Cornelis Jacopsz, poorter van den Bosch, van Jan Eelkens, pastoor van de St. Lambertusparochie, de opdracht een preekstoel te maken "met zijn toebehoorten, gelijck hemelsel, des Stoels rugge, Trappe, Doore etc". De stoel moest gemaakt worden van "wageschot", "zescantigh" en met allerlei "ciraeten" (versieringen). Het verlangde houtsnijwerk werd met name genoemd: lampetkens, knorren en fermetten! De voet van de preekstoel moest worden "bij maniere van een perelgevrocht" (dus: peervormig). Men kwam overeen dat de preekstoel binnen drie maanden geleverd en geplaatst zou worden voor f 130,-.
Hij werd geplaatst tegen de zuidelijke pijler van de triomfboog, zodanig dat de priester de kansel vanuit het hoogkoor kon beklimmen. De in 1618 gemaakte houten trap moet een aanvulling op of vervanging van het stenen trapje geweest zijn dat bij de restauratie van 19556 werd ontdekt.
Om de een of andere reden was men in 1700 aan een nieuwe preekstoelhemel toe. Had dat mogelijk te maken met de verplaatsing van de kansel naar wat we nu het liturgisch centrum noemen? Gegevens over het tijdstip van de verplaatsing zijn tot nu toe niet gevonden. In ieder geval ontving Antony Wolffsbergh Mr Schrijnwerker in augustus 1700 voor het maken van de hemel en restauratie van de preekstoel f 50,- en een ander werd in 1701 betaald voor het "halen van den predickstoels Hemel", waarschijnlijk vanuit Den Bosch. In 1966 werd het klankbord vervangen door de tegenwoordige gehoorschelp; klankbord en stoelrug gingen daarbij verloren.
De volgende betaling moet betrekking hebben op de koperen lessenaar en/of het vroegere koperen doopvont:
"den 25 do (dito, nl. augustus 1700) betaalt aan Joseph Stelij Mr geelgieter voor 't Coperwerck aan de predick Stoel volgens Reekeningh en quitantie de Somme van Achtentwintigh gulden ende Vier Stuijv, dico 28-4-0."
Op 2 september 1700 werd hem "voor eenigh Coperwerck aen doopbecken Volgens quitantie de Somme van Vijff gulden ende Veertien Stijvers" betaald. Dit doopvont zat tot de laatste restauratie (1956-'58) links tegen de preekstoel en werd toen vervangen door het tegenwoordige doopvont. (De reparatie aan het houtwerk is nog te zien). Het restant van het koperen doopbekken - een soort koperen mand waarin een tinnen schaal werd geplaatst - wordt in de kerkkluis bewaard en was op de herdenkingstentoonstelling in 1979 te zien.
Uit: Hervormd Vught, 3e jaargag nr 2, 5 febr. 1982
Aanvulling, sept. 1989
Het gehoorschelp wordt vervangen door een replica van het oorsponkelijke klankbord. De stoelrug, ten dele origineel, wordt herplaatst.
Restauratie en herinrichting 2007-'08
De preekstoel is gewoon blijven staan en beschermd tegen het bouwgeweld. Het trapje is vervangen door een prachtige constructie met vrijhangende glazen platen. Ook het klankbord is behouden, maar wel aan een nieuwe ophangconstructie bevestigd. Dit in verband met de weer geopende ramen erachter. Het doopvont is en de avondmaalstafel en lessenaar zijn vervangen door modern vormgegeven elementen met veel glas.
